DÖRT (4)
2’nin karesinden oluştuğundan, gelişmiş bir sayı olarak
kabul edilir. Kare ise maddede eşitlik ve dengeyi sağlamaktadır. Bu nedenle,
tarih öncesi çağlarda dört sayısı daima sağlamlık ve duyarlık gösteren bir
sembol olarak, kullanılmıştır.
Dört elle sarılmak deyiminde, fazlalaştırılmış
bir gücün yardımıyla yapılan bir girişimde irade sağlamlığı ve kararlılığın
varlığı, vurgulanmak istenir. Bir meridyenle bir paralelin kesişmesi dünya
küresini dört eşit sektöre ayırır. Bu nedenle olmalıdır ki, tüm dünyayı
kastettiğimizde, dünyanın dört bucağı deriz. Eskiden krallar, imparatorlar,
ünlerini, dört denizin hâkimi diye, duyururlardı. Dört, ilk olarak kare sonra
da on sayısı de ilişkilidir. Çünkü Pisagor dörtlüsü şu ilk dört sayının toplamından
oluşmaktadır: 1+2+3+4=10. Kendi konusunda da değinileceği gibi, KARE şekil
olarak, sembolizmde DÜNYA KÜRESİ’ni simgeler.
Sayılar dört olan verilerle, canlı ve cansız varlıklardan
ilk akla gelenler şunlar: Dört temel yön (doğu, batı, kuzey, güney), dört
mevsim, dört temel zaman süreci (gün, hafta, ay, yıl) ayın dört fazı*, jeolojik
oluşum sırasıyla, dünyayı yaratan dört temel eleman (hava, ateş, su ve
toprak), bitkilerin dört parçası (kök, gövde, çiçek, meyve), kalbin dört
bölmesi, canlıların dört türü (sürüngenler, kuşlar, dört ayak üstünde
yürüyenler), insan yaşamındaki dört evre (çocukluk, gençlik, olgunluk ve
İhtiyarlık), cennetin dört nehri ve kapısı, haçın dört kolu, dört İncil yazan
ve dört halife, Kudüs'ün dört duvarı, 12 İsrail aşiretinin dört kampı (bunların
her üçlü grubu, aslan, İnsan, boğa ve kartal amblemleriyle belirlenmiştir).
Dünyanın ilk insanı Adem (Adam) sözcüğünde olduğu gibi, Allah anlamına gelen
(YHVH) sözcüğünde de dört harf bulunuyor. Yahudi geleneğine göre, bunlardan (Y)
insan, (H) aslan, (V) boğa ve (H) kartalın karşılığıdır. İlginç bir ilişki kurularak,
dört İncil yazan da bu amblemlerle betimlendirilmişlerdir: Markos aslan, Mathieu
insan, Luc boğa, Jean ise kartaldır. Bu 4 hayvan (insan dahil) zodiak bandının
4 esas burcuna tekabül etmektedir. Boğa, aslan, insan ve kartal. Tüm bu dörtlü
bir TAMAMİYETİ ifade eder.
İncil İnancına göre Tanrı dünyada kendisine yardım etmesi
amacıyla DÖRT melek görevlendirmiş ve her birini bir ana yöne göndermiştir.
Birçok din adamı uzayda keşfedilen bu dört noktanın
birleştirildiğinde mutlaka bir dini anlam ifade edeceği konusunda ısrar ediyor.
Mevlevi dervişleri (semazenler) sema’yı dört aşamada yaparlardı.
Bu sayı’nın, dört mevsim evresini olduğu gibi, insanı oluşturan dört ana
maddeyi betimlediği öne sürülür.
Dört insan vücudunun sembolizminde, ikinci katı oluşturur.
İnsanın bu kattaki beden şeması ise bir dikdörtgen’dir. Dört, istikrar,
oturganlık** sağlayan bir kemiyettir***. Dört duvarın bir eve planlık yapması
gibi, İnsanın ikinci katı da onun OLMA katıdır. Dörtgen her yanı kapalı bir döl
yatağı, ya da bir mezar olarak düşünülür.
·
*** kemiyet: nicelik (http://www.tdk.gov.tr)